Innovatieve school: De Kwartiermaker (Den-Bosch)

Maandag 1 februari bracht ik een bezoek aan De Kwartiermaker, een school die m.i. in aanmerking komt om haar opvallende en gedurfde keuzes wat betreft vernieuwingen in het basisonderwijs. Directrice Kim Cleijn vertelt gepassioneerd over de de visie en uitwerking hiervan. 'Het kind staat centraal,' zegt ze. 'Dat is wat meerdere scholen stellen, maar De Kwartiermaker heeft het als taak gesteld dat ouders en kinderen daar écht van op aan kunnen: onderwijs op maat. Voor elk kind.'

Cleijn heeft o.a. een achtergrond als docent in asielzoekerscentra. Daar moést ze wel onderwijs op maat geven. 'Er waren mensen uit alle uithoeken van de wereld, jong en oud, man en vrouw, geschoold en analfabeet. Ieder individu diende een eigen, persoonlijke leerlijn en begeleiding te krijgen, anders waren de lessen zinloos.' Ze concludeerde dat iedere student vooruit ging en besloot dat deze vorm van personificeerd leren eigenlijk

op iedere onderwijsinstantie zou moeten worden toegepast. Zo ook op de basisscholen waar ze later terecht kwam. Maar deze veelal traditionele scholen waren, over het algemeen, toch vaak klassikaal opgezet, instructie werd gegeven in hooguit drie groepen en dat was het. 'Dat wilde ik niet,' zegt Cleijn. 'Het kon beter, persoonlijker.'
Haar visie heeft zich geuit in De Kwartiermaker, een Kindcentrum in Den-Bosch waar kinderen niet in klassen werken, maar in units. Kinderen van verschillende leeftijden werken in verschillende groepen, op hetzelfde niveau. Er zijn geen methodes, want ieder kind leert en werkt op een ander niveau; persoonlijke werkmappen voor alle cognitieve vakken zijn gevuld met werk dat op dát moment relevant is voor de leerling. Lange groepsinstructies zijn vervangen en leveren daardoor tijd op om meer persoonlijke uitleg te geven, aan een enkele leerling of kleine groepjes. Rapporten zijn er niet.

Portfolio's laten meer dan een cijferlijst zien wat een kind heeft geleerd aan kennis en vaardigheden. Ik merk dat ik enthousiast word en steeds nieuwsgieriger. Het klinkt prachtig, onderwijs écht op maat. 'We zijn er nog niet,' zegt Cleijn. 'We zijn constant in ontwikkeling en nog niet alles gaat zoals we willen.' Ze doelt o.a. op ouders die zelf het klassikale leren gewend zijn en soms nog wat vraagtekens plaatsen bij Cleijns werkwijze. Ook het vele werk dat leerkrachten moeten verzetten om elke dag gemaakt werk van leerlingen te analyseren en met nieuw materiaal

voor de dag te komen, verdient een aanpassing. Dat is nu en dan een hele onderneming, want zoals gezegd zijn er geen methodes. Gelukkig zijn de groepen relatief klein (17 tot 20 leerlingen) en lopen er vier klassenassistenten rond die veel werk uit handen nemen.
 'We leggen de lat hoog, maar we zijn ervan overtuigd dat dit de juiste manier is om kinderen te begeleiden, te helpen naar een hoger niveau.' De begeleiding is er, het maatwerk ook. Ik kijk in een gang naar een groepje kinderen dat driftig in de weer is met breukenstokken en zichzelf zonder toezicht van een leerkracht uitdaagt. Cleijns school, althans haar visie, ideeën en werkwijzes, zouden zomaar eens een voorbeeld kunnen zijn voor een nieuwe generatie basisscholen.